“ΨΧ”
Τεκμηρίωση
Με το λύχνο του άστρου,
στους ουρανούς εβγήκα
Στο αγιάζι των λειμώνων
Στη μόνη ακτή του κόσμου.
Που να βρω την ψυχή μου.
Το τετράφυλλο δάκρυ.
Οδηγέ των ακτίνων
και των κοιτώνων Μάγε
Αγύρτη που γνωρίζεις
το μέλλον μίλησε μου.
Που να βρω την ψυχή μου
το τετράφυλλο δάκρυ
— Οδυσσέας Ελύτης Άξιον Εστί, (απόσπασμα)
Ψάχνοντας το κρυμμένο ν(ό)ημα
Μοιάζει πως έτσι είναι σχεδιασμένο από την αρμονία του σύμπαντος να ισορροπεί η ζωή σε δίπολες έννοιες, φως και σκοτάδι, ζωή και θάνατος, αρχή και τέλος, ορατό και αόρατο, έννοιες στις οποίες προσπαθεί να ισορροπήσει και η ψυχή καθώς ψάχνει να βρει το μονοπάτι, κρυφό ή φανερό, που θα την οδηγήσει στην τελείωση της. Με στόχο απόλυτο να βρει την ψυχή του ο άνθρωπος γεννιέται και μπαίνει στη μεγάλη περιπέτεια της ζωής. H άφθαρτη έως εκείνη τη στιγμή οντότητα αναγκάζεται να ξεχάσει προυπάρχουσες μνήμες καθώς εμπλέκεται στο κόσμο της γέννησης και της φθοράς.
Το δίπολο λοιπόν ξεκινάει από την στιγμή της γέννησης. Η πρώτη πληροφορία που λαμβάνει το βρέφος είναι ο διαχωρισμός του από την μητέρα. Η μητέρα είναι πάντα ο πρώτος φορέας της εικόνας της ψυχής, συνδέεται με την ιδέα της ίδιας της ζωής. Το ενιαίο μέχρι τότε περιβάλλον του στη μήτρα, τώρα ξαφνικά γίνεται δύο. Αφήνει την προστασία της μήτρας της, και κερδίζει την πρώτη του πνοή μέσα από ένα δυνατό κλάμα. Η λέξη ψυχή προέρχεται από το ρήμα ψύχω, που σημαίνει πνέω, αναπνέω, φυσώ, γι’ αυτό ψυχή αρχικά σημαίνει πνοή, φύσημα, δηλαδή αναπνοή, ζωή. Η ανάσα είναι το πρώτο φαινόμενο που σημαδεύει τη ζωή και το σταμάτημα της το πρώτο που σημαδεύει την κατάσταση του θανάτου.
Ερχόμαστε έτσι στη ζωή γυμνοί χωρίς κανένα πρόσθετο προστατευτικό περίβλημα, από την στιγμή εκείνη το σώμα, ο εαυτός μας, η προς τα έξω εικόνα μας θα είναι το όχημα που θα μας μεταφέρει εδώ και εκεί. Εγκλωβισμένοι στο ίδιο μας τον εαυτό σε μια ηθελημένη απομόνωση, την ίδια ώρα πολεμάμε για την απελευθέρωση μας. Μπλεγμένοι ανάμεσα στη γνώση που αρχέγονα φέρουμε και σε αυτήν που αρχίζουμε να αναζητάμε. Το σώμα μοιάζει με ένα κουκούλι στο οποίο η ψυχή μεταμορφώνεται. Τα φτερά που υπήρχαν στους ώμους μας, ατροφούν και απλά τα κουβαλάμε συμβολικά, μέχρι να έρθει η στιγμή να τα χρησιμοποιήσουμε ξανά.
Η αλήθεια βρίσκεται μέσα μας, στο όργανο εκείνο που ονομάζουμε καρδιά, αυτό είναι η πυξίδα, το κέντρο της ύπαρξης μας, η έδρα της ψυχής. Μια ευθεία διαδρομή μπορεί να είναι πολύ σύντομη αλλά την ίδια στιγμή μας απομακρύνει από την αφετηρία. Μια κυκλική διαδρομή εμπεριέχει την τάση της ψυχής προς τα έξω, όμως την ίδια στιγμή μας επαναφέρει πάλι κοντά στον εαυτό μας, μας κυκλώνει και μας κρατά στο πλαίσιο του ταξιδιού αλλά ταυτόχρονα γερά δεμένους με το κέντρο μας. Η δισυπόστατη αυτή κίνηση της επιστροφής και της απώθησης μας φέρνει και πάλι εκεί από όπου ξεκινήσαμε. Σαν το λαβύρινθο της Κνωσού το ταξίδι στο κέντρο του εαυτού μας. Το κέντρο του Λαβυρίνθου αναπαριστά μια αιώνια κίνηση που περιλαμβάνει όλα τα παρελθόντα αλλά και τα μελλούμενα, τους κύκλους του χρόνου που γυρίζουν περιοδικά συσσωρεύοντας εμπειρίες, χρήσιμες για την εξέλιξη της ψυχής. Είναι το σημείο όπου γίνεται το πέρασμα του οριζόντιου με το κάθετο, η σχηματική παράσταση του δρόμου-περάσματος από τον ένα κόσμο στον άλλο.
Στην είσοδο του περάσματος μοιάζει η ψυχή να κρέμεται από μια κλωστή. Ισορροπεί ή ταλαντώνεται. Ποιό είναι άραγε εκείνο το ν(ό)ημα που θα την κάνει να ισορροπήσει και να βρει την γαλήνη;
Ποιός να είναι ο χάρτης της διαδρομής;
Πόσο μακρύ είναι το ταξίδι;
Είναι οι μνήμες και τα σημάδια που αφήνουν στο σώμα μας, τα ίχνη εκείνα που θα μας βοηθήσουν να βρούμε το δρόμο ή κάποιο χέρι που κινεί τα νήματα και θα μας δοθεί ξαφνικά; Μοίρα ή γνώση; Όλοι γνωρίζουν το μυστικό μα κανείς δεν το αποκαλύπτει. Με το δάχτυλο στα χείλη φωνάζουν τη σιωπή. Ο δρόμος απλώνεται μπροστά σου, το εισιτήριο για το ταξίδι είναι να ρωτήσεις, να ζητήσεις, να “χτυπήσεις” και τότε το δάχτυλο θα φύγει από τα χείλη, θα γίνει το χέρι που θα δώσει την απάντηση σε αυτά που ζητάς και θα σου δείξει εκείνα που ψάχνεις.
Αιτείται και θα σας δοθεί
ζητείται και θα βρείτε,
χτυπάτε και θα σας ανοιχτεί
γιατί καθένας που αιτεί λαμβάνει
και αυτός που ζητάει βρίσκει
και σε αυτόν που χτυπάει θα ανοιχτεί.